Leven in een gemeente met veel buitenlandse werknemers: uitdagingen en oplossingen

In veel Nederlandse dorpen, met name in regio’s met veel tuinbouw, logistiek of industrie, zoals in Horst a/d Maas neemt het aantal buitenlandse werknemers nog steeds toe. Deze “migranten”, afkomstig uit bijvoorbeeld Midden- en Oost-Europa, zijn essentieel voor de lokale economie. Ze werken hard, vaak in sectoren waar weinig Nederlanders meer voor te vinden zijn. Toch zorgt hun aanwezigheid vaak voor spanningen, met name vanwege slechte huisvesting en de overlast die daaruit voortvloeit.

De kern van het probleem

Veel buitenlandse werknemers wonen in overvolle gebouwen. Kamers die bedoeld zijn voor één of twee personen worden soms gedeeld door drie of vier mensen, en de basisvoorzieningen schieten vaak tekort. Dit is niet alleen onmenselijk, maar het veroorzaakt ook overlast voor de buurt: teveel auto’s op straat, lawaai en een gevoel van “onveiligheid”. Omwonenden voelen zich vaak machteloos en krijgen soms het gevoel dat hun buurt “verandert”. Dit leidt tot spanningen tussen bewoners en “migranten”. Maar de werkelijke boosdoeners zijn niet de buitenlandse werknemers zelf. Zij hebben simpelweg weinig keuze. Het probleem ligt bij uitzendbureaus en werkgevers die profiteren van goedkope, snel te regelen huisvesting zonder voldoende oog voor de gevolgen voor de buurtgemeenschap of de buitenlandse werknemers.

De tomaat of de tomatenplukker?

Het debat over buitenlandse werknemers raakt aan een fundamentele vraag: willen we producten zoals tomaten lokaal blijven produceren, of accepteren we dat we ze importeren? Hetzelfde geldt voor logistiek: wie levert ons de pakketten en bevoorraadt onze winkels? Deze sectoren zijn sterk afhankelijk van buitenlandse werknemers. Buitenlandse werknemers zijn dus niet zomaar een keuze; ze zijn een noodzaak om de economie draaiende te houden. Het alternatief – productie of logistiek naar het buitenland verplaatsen – zou leiden tot minder banen, hogere prijzen en grotere afhankelijkheid van import. De aanwezigheid van buitenlandse werknemers is een direct gevolg van onze keuze om deze producten en diensten lokaal te houden.

De rol van uitzendbureaus en werkgevers

Veel uitzendbureaus regelen niet alleen werk, maar ook onderdak. Hierdoor zijn buitenlandse werknemers afhankelijk van hun werkgever voor zowel hun inkomen als hun woonplek. Dit creëert een kwetsbare situatie. Als een “migrant ‘ zijn werk verliest, verliest hij vaak ook direct zijn woning. Bovendien hebben buitenlandse werknemers weinig inspraak in de kwaliteit van hun huisvesting.

Wat zijn mogelijke oplossingen?

Het aanpakken van deze problematiek vraagt om actie op meerdere fronten. Ten eerste moet de huisvesting van buitenlandse werknemers aan strengere eisen voldoen en hierop handhaven. De woonlocaties moeten voldoen aan minimale normen op het gebied van ruimte, hygiëne, ontspanning en veiligheid. Meer wonen als huisvesten.

Daarnaast moet er een scheiding komen tussen werk en wonen. Buitenlandse werknemers moeten niet afhankelijk zijn van hun werkgever voor hun woonplek, zodat ze meer vrijheid hebben om goede woonplek te kiezen..

Samen naar een rechtvaardige oplossing

De vraag of we de “tomaat of de tomatenplukker” willen, raakt aan het hart van de discussie. Zolang we ervoor kiezen om lokaal te produceren en te distribueren, zijn buitenlandse werknemers onmisbaar. Het is cruciaal om te erkennen dat de spanningen in buurten niet de schuld zijn van de buitenlandse werknemers zelf. Zij zijn hier om te werken, vaak onder zware omstandigheden, en hebben recht op fatsoenlijke woon en leefomstandigheden.

Door werkgevers en uitzendbureaus verantwoordelijk te houden voor de kwaliteit van huisvesting en door te investeren in duurzame oplossingen, kunnen zowel buitenlandse werknemers als buurtbewoners profiteren. Alleen met samenwerking en wederzijds begrip kan de leefbaarheid in sommige buurten worden hersteld. Deze “migranten” verdienen een welkom dat recht doet aan hun bijdrage, en buurtbewoners verdienen een omgeving waarin zij zich thuis voelen.